Restauratie en verduurzamen monument

Voor het woonhuis Rapenburg 49 in Leiden, een Rijksmonument, hebben wij een ontwerp gemaakt voor het verduurzamen en tevens versterken van de historische en ruimtelijke kwaliteiten van het pand. Het woonhuis bestaat uit een voor- en achterhuis. De stijlkamers in het voorhuis zijn in oude luister hersteld. Oorspronkelijke details en kleuren zijn teruggebracht en er is een nieuwe wandbespanning aangebracht. De familie woont zelf met twee kinderen in het achterhuis. Wens was om het achterhuis zo duurzaam mogelijk te renoveren. Met onder meer het aanbrengen van een dampopen isolatiesysteem, een nieuwe geïsoleerde beganegrondvloer en een luchtwarmtepomp is het gelukt het achterhuis ‘van het gas af’ te halen. Tijdens de renovatie van het achterhuis is de indeling verbeterd en is een dakkapel geplaatst en enkele dakvensters. De verbinding op de begane grond tussen keuken en woon/eetkamer en op de verdieping tussen slaapkamer en bibliotheek is teruggebracht. Bij de ingrepen is steeds gezocht naar een balans tussen moderne techniek en historisch besef.

Het geheel is gerealiseerd in nauwe samenspraak met opdrachtgever, restauratiebedrijf Burgy en Erfgoed Leiden.

 

fotograaf:  Arjen Veldt

Status gerealiseerd (2021)
Architecten Ronald Knappers, Krijn Tabbers
Opdrachtgever(s) particulier
Gerelateerd

Midden in de Vijfhoek, een pittoreske buurt in de binnenstad van Haarlem, ligt een groot pand dat in 1908 werd opgericht door de firma Waaning als fabriek voor Haarlemmer Olie. Inmiddels heeft het pand de status van gemeentelijk monument. Het deel aan de Doelstraat had een representatieve functie. In rijk geornamenteerde kantoorvertrekken werd het bezoek ontvangen dat overtuigd moest raken van de goede eigenschappen van deze wonderolie. Het achterste deel bestond uit magazijn en personeelsvertrekken, en grenst aan een binnenplaats met kokerij. Enkele dagen in het jaar werd hier het zwavelrijke goedje gebrouwen.
Sinds de jaren ’80 is het gebouw in gebruik als woonhuis. De scheiding tussen voor- en achterhuis is doorbroken, maar de sfeer van vroeger is nog goed te herkennen. De nieuwe eigenaar vroeg ons een plan te maken om het gehele pand klaar te maken voor een nieuwe eeuw: energiezuinig, comfortabel, en gericht op het plezier van het wonen, zowel aan de binnentuin als aan de straat. De garagedeuren die afgetimmerd waren vervangen we door royaal beglaasde vouwdeuren. Met vlasisolatie wordt het gebouw van binnen ingepakt. Beglazing wordt vervangen, het dak van buiten geïsoleerd. Warmtepompen en zonnepanelen voorzien in een duurzame energieopwekking. In nauw overleg met Erfgoed blijven karakteristieke elementen behouden. En beginnen de nieuwe bewoners weer een volgend hoofdstuk in de rijke geschiedenis van dit gebouw.

In nauwe samenwerking met restauratie-aannemer Burgy, EPOS advies en energieadviesburo Kroon werd een plan van aanpak opgesteld. Februari 2024 is de bouw gestart.

Tussen de Lucebertstraat en de Toussaintkade is het appartementengebouw de Verleyding verrezen. Het gebouw bestaat uit 112 huurappartementen voor werkende jongeren tussen de 18 en 35 jaar.  De woningen zijn geschikt voor 1- of 2-persoonshuishoudens en hebben een oppervlakte van circa 30 m2 (1-kamerappartement) en 45 m2 (2-kamerappartement).

Het project is ontwikkeld en gebouwd door respectievelijk ten Brinke Vastgoedontwikkeling en ten Brinke Bouw en is na realisatie in eigendom overgegaan naar SHWJ. Het ontwerp van de woningen is geheel afgestemd op de wensen en eisen van SHWJ.  

Het gebouw is 12 verdiepingen hoog en is een herkenningspunt in Leiden. Het terrein wordt begrensd door het spoor, een waterpartij en een klein park. Aan de parkzijde staat het gebouw op poten. Aan de onderdoorgang zijn de hoofdentree en lift gesitueerd. In combinatie met de corridorontsluiting is hierdoor een efficiёnte plattegrond ontstaan, met 10 woningen per laag.  De bovengelegen woningen hebben prachtig uitzicht over de stad. Door de grote raamopeningen kan hier optimaal van worden genoten. Op maaiveld hebben de woningen een eigen tuintje.  Via een brug kunnen de bewoners het water oversteken richting park. Parkeren vindt plaats op eigen terrein. De hoofdmassa is opgetrokken in een ritme van kaders van oranje baksteen. De grote kaders zorgen ervoor dat het gebouw minder massaal oogt en zich goed voegt in de buurt. De dakbeёindiging refereert aan de naastgelegen woningen, deze is afgewerkt met aluminium losagnes.

Stedenbouwkundige en architectonische inpassing “Vomar”locatie, hoek Abraham van Rooijenstraat en Maarten Kruijtstraat te Noordwijk

Stedenbouwkundig waren de contouren en de hoogte van het bouwplan bepaald door de gemeente Noordwijk. Met het plan worden de straten Abraham van Rooijenstraat en Maarten Kruijtstraat duidelijk gedefinieerd, aansluitend op de bestaande straatprofielen. Ook de Gasthuissteeg krijgt met dit bouwplan een duidelijke  begrenzing. 

De hoofdmassa kent een tussenschaal tussen twee werelden die in de omgeving aanwezig zijn. Aan de ene kant is er de kleinschaligere dorpsbebouwing van de Hoofdstraat en aan de andere kant de grootschalige hotelbebouwing. De massa van het nieuw te bouwen bouwblok is 3 lagen hoog plus een kapverdieping. Het wordt geleed in een aantal volumes, waarmee de schaal van het bouwblok verzacht wordt. Door verschillende kleuren metselwerk en dakbeëindigingen worden deze volumes verzelfstandigd. Met een spel van ritme van balkons, ramen, banden, daklijsten en een groen-koperkleurig dak voegt het gebouw zich goed in de badplaatsarchitectuur van de omgeving. De massa aan de Gasthuissteeg is 2 lagen hoog. Het heeft een groene gevel met raamopeningen. Aan de noordzijde van het plan wordt de bestaande brandgang dichtgezet en sluit de bebouwing direct op het naastliggend perceel.

Het plan is vooral duurzaam te noemen vanwege het driedubbel grondgebruik. Het bouwblok kent een ondergrondse verdieping, daarbovenop een winkel laag, daarboven een parkeerdek voor de woningen en een 42 tal woningen.

De Abraham van Rooijenstraat is een belangrijke ontsluitingsweg. Vandaar dat vooral functies als de inrit van de ondergrondse parkeergarage, de inrit van het parkeerdek op de 1e laag voor de woningen, en de entree van de expeditie hier gemaakt zijn. De Kruisstraat wordt meer verkeerluw. Dit wordt de wereld van het winkelen zoals dat is bij de Hoofdstraat. Hier komen de winkelfuncties te liggen, die via twee duidelijke entrees op de hoeken worden ontsloten. Vanuit de Hoofdstraat en vanuit de Grent zijn deze entrees duidelijk zichtbaar.

Aan de noordzijde bevindt zich de entree van de woningen. Het bestaande laad- en loshof waar zich ook andere woningontsluitingen bevinden krijgt hiermee een kwaliteitsimpuls. De galerijgevel, niet of nauwelijks zichtbaar vanaf de openbare ruimte is als een veranda wereld bedacht. Het is een lichte wereld van geschilderd hout.

Het cultureel centrum "de Sterrentuin" ligt in het hart van Leiderdorp en vervult een belangrijke wijkfunctie. In het gebouw kun je boeken lenen of leren op de Volksuniversiteit. Maar je kunt er ook terecht om het museum en het theater te bezoeken of uit te gaan naar het Grand Café.  Alle functies zijn vanuit het centrale atrium bereikbaar. De appartementen op de verdiepingen intensiveren het grondgebruik en zorgen voor een bebouwingshoogte die past bij de maat van de stedelijke ruimte.

Het gebouw breekt door zijn afwijkende vorm met de bestaande rechthoekige bebouwing. Het groen van het park loopt door op de hellende daken. Stadspark de Houtkamp wordt er landschappelijker en stedelijker door.

Het complex is in opdracht van Vorm Ontwikkeling ontworpen en gerealiseerd, na winst in december 2005 van een door de gemeente Leiderdorp uitgeschreven prijsvraag voor een nieuw Sociaal Cultureel Centrum (SCC).

fotografie: Roos Aldershoff ©